CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie opiekunka dziecięca powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: planowania i organizowania pracy opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej; pielęgnowania dziecka zdrowego, chorego i niepełnosprawnego; prowadzenia działań wychowawczych i edukacyjnych wspomagających rozwój psychomotoryczny dziecka; promowania zdrowia i prowadzenia działań profilaktycznych; udzielania pomocy w stanach zagrożenia zdrowotnego dziecka. EFEKTY KSZTAŁCENIA Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów; (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy Uczeń: rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej Uczeń: stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej. (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo Uczeń: posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. (KPS). Kompetencje personalne i społeczne Uczeń: przestrzega zasad kultury i etyki; jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań; przewiduje skutki podejmowanych działań; jest otwarty na zmiany; potrafi radzić sobie ze stresem; aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; przestrzega tajemnicy zawodowej; potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; potrafi negocjować warunki porozumień; współpracuje w zespole. (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika) Uczeń: planuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań; dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań; kieruje wykonaniem przydzielonych zadań; ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań; wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy; komunikuje się ze współpracownikami. efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ( PKZ( Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: opiekun medyczny, terapeuta zajęciowy, ortoptystka, opiekunka dziecięca, technik masażysta, higienistka stomatologiczna, asystentka stomatologiczna, technik ortopeda, technik dentystyczny, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik sterylizacji medycznej, technik elektroradiolog, technik elektroniki i informatyki medycznej Uczeń: wyjaśnia ogólną budowę i funkcje organizmu człowieka; charakteryzuje podstawowe pojęcia z zakresu zdrowia oraz promocji i profilaktyki zdrowia; przestrzega zasad promocji zdrowia i zdrowego stylu życia; wyjaśnia pojęcia z zakresu patologii, charakteryzuje objawy i przyczyny zaburzeń oraz zmian chorobowych; przestrzega zasad postępowania w przypadku podejrzenia występowania przemocy; charakteryzuje stany nagłego zagrożenia życia; dokonuje oceny parametrów podstawowych funkcji życiowych; udziela, zgodnie z kompetencjami zawodowymi, pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; rozróżnia sposoby postępowania w razie bezpośredniego kontaktu z materiałem biologicznie skażonym; przestrzega zasad bezpieczeństwa związanych z materiałami biologicznie skażonymi; przestrzega zasad aseptyki i antyseptyki; komunikuje się z pacjentem, jego rodziną i grupą społeczną; charakteryzuje prawne i etyczne uwarunkowania zawodu; identyfikuje miejsce i rolę zawodu w ramach organizacji systemu ochrony zdrowia na poziomie krajowym i europejskim; sporządza, prowadzi i archiwizuje dokumentację medyczną zgodnie z przepisami prawa; stosuje przepisy prawa dotyczące realizacji zadań zawodowych; współpracuje w zespole wielodyscyplinarnym zapewniającym ciągłość opieki nad pacjentem; charakteryzuje organizację ochrony zdrowia w Polsce; wyjaśnia zasady funkcjonowania systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce; określa źródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych; wyjaśnia specyfikę rynku usług medycznych; przestrzega zasad etycznego postępowania w stosunku do pacjentów oraz współpracowników; posługuje się językiem migowym (nie dotyczy zawodu technik masażysta nauczanego w technikum); stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie opiekunka dziecięca opisane w części II: Świadczenie usług opiekuńczych i wspomagających rozwój dziecka 1. Pielęgnowanie dziecka zdrowego Uczeń: zapewnia bezpieczeństwo dziecku; rozpoznaje i określa potrzeby dziecka zdrowego, dostrzega związek między zaspakajaniem potrzeb a rozwojem dziecka; zaspakaja potrzeby biologiczne dziecka stosownie do jego wieku oraz stanu psychofizycznego; wykonuje zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne zgodnie z obowiązującymi zasadami i procedurami; planuje profilaktykę próchnicy i schorzeń wieku dziecięcego; prowadzi działania profilaktyczne oraz kształtuje nawyki prozdrowotne; określa normy rozwoju fizycznego dziecka i dobiera metody jego oceny; obserwuje i ocenia rozwój fizyczny dziecka; rozpoznaje symptomy krzywdzenia dziecka oraz przestrzega procedur postępowania w przypadku ich podejrzenia; dba o odżywianie dziecka zgodne z normami żywieniowymi; analizuje jadłospisy pod kątem zawartości składników pokarmowych; przygotowuje podstawowe posiłki, uwzględniające zalecenia dietetyczne; analizuje i prowadzi dokumentację pielęgnacyjną dziecka zdrowego; planuje formy i zasady współpracy oraz współpracuje z pracownikami placówki w zakresie pielęgnowania dziecka; planuje i organizuje czynności pielęgnacyjne u dziecka zdrowego, uwzględniając specyfikę placówki, w której przebywa dziecko; określa cele, zadania i wymagania zdrowotno-higieniczne dla instytucji opiekuńczo- -wychowawczych sprawujących opiekę nad małym dzieckiem. 2. Pielęgnowanie dziecka chorego i niepełnosprawnego Uczeń: zapewnia bezpieczeństwo dziecku choremu i niepełnosprawnemu; rozpoznaje potrzeby dziecka chorego i niepełnosprawnego; zaspakaja potrzeby biologiczne i psychospołeczne dziecka chorego i niepełnosprawnego z uwzględnieniem jego wieku i stanu zdrowia; przestrzega zasad pielęgnowania dziecka ze schorzeniami poszczególnych układów i narządów; wykonuje zabiegi higieniczno-pielęgnacyjne, dostosowując technikę ich wykonania do stanu zdrowia dziecka i zaleceń zespołu terapeutycznego; określa przyczyny i objawy kliniczne chorób wieku dziecięcego, metody ich leczenia i zapobiegania im; ocenia wypływ choroby na stan psychiczny dziecka; reaguje na zmiany w wyglądzie i zachowaniu dziecka chorego; dokonuje pomiaru parametrów życiowych u dziecka oraz interpretuje wyniki; rozróżnia rodzaje niepełnosprawności oraz metody rehabilitacji; uczestniczy w rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego; przestrzega zasad i drogi podawania leków; podaje dziecku leki na zlecenie lekarza; określa rolę mechanizmów obronnych i adaptacyjnych organizmu dziecka; prowadzi dokumentację pielęgnacyjną dziecka chorego; dobiera formy i przestrzega zasad współpracy z zespołem terapeutycznym; charakteryzuje organizację i specyfikę pracy w placówce opieki nad dzieckiem oraz współpracuje z zespołem terapeutycznym; towarzyszy dziecku podczas badań i zabiegów specjalistycznych. 3. Wychowanie i edukowanie dziecka Uczeń: przestrzega norm i określa fazy rozwoju małego dziecka, charakteryzuje podstawowe procesy psychiczne dziecka; ocenia rozwój psychomotoryczny dziecka w zakresie poszczególnych sfer; dobiera materiały i pomoce dydaktyczne dla dzieci w poszczególnych grupach rozwojowych; prowadzi zabawy stymulujące rozwój dziecka w zakresie poszczególnych sfer z uwzględnieniem wieku dziecka i jego możliwości psychofizycznych; analizuje i dobiera utwory literackie do wieku i możliwości percepcyjnych dziecka; stymuluje aktywność werbalną dziecka, wykorzystując różne techniki i utwory literackie; przygotowuje i przedstawia inscenizacje dla dzieci; charakteryzuje czynniki wpływające na kształtowanie osobowości i zachowanie dziecka; kształtuje u dziecka pozytywne zachowania i cechy osobowości; stosuje metody zapobiegania negatywnym zachowaniom dziecka; dobiera metody rozwijania samodzielności dziecka; rozwija samodzielność dziecka różnymi metodami; określa rodzaje i etapy procesu adaptacji dziecka do nowych warunków oraz wspiera dziecko w okresie adaptacji; stosuje metody łagodzenia negatywnych emocji u dziecka; określa istotę i fazy choroby sierocej oraz stwarza warunki zapobiegające powstawaniu i rozwojowi choroby sierocej; określa zaburzenia rozwojowe i problemy wychowawcze występujące u małego dziecka; dobiera metody pracy wychowawczej z dzieckiem niepełnosprawnym i stwarzającym problemy wychowawcze; planuje i prowadzi indywidualne zajęcia wyrównawcze; organizuje pracę wychowawczą w poszczególnych grupach rozwojowych; planuje formy współpracy z opiekunami dziecka oraz specjalistami w zakresie wspomagania rozwoju i wychowania; współpracuje z opiekunami dziecka oraz specjalistami w zakresie wspomagania rozwoju i wychowania; ocenia efekty pracy dydaktyczno-wychowawczej. 4. Rozwijanie wrażliwości artystycznej dziecka Uczeń: wykonuje pomoce dydaktyczne, dekoracje okolicznościowe, scenografie oraz lalki, kukiełki i kostiumy do inscenizacji i balów, posługując się różnymi technikami plastycznymi; dobiera techniki plastyczne i metody prowadzenia zajęć do wieku i możliwości dziecka; prowadzi zajęcia techniczne i plastyczne z dziećmi w poszczególnych grupach rozwojowych; wykonuje z dziećmi i dla dzieci zabawki i prace plastyczne z różnorodnych materiałów i surowców; rozwija zainteresowania dzieci twórczością plastyczną i techniczną; określa rolę utworów muzycznych w rozwoju i kształtowaniu osobowości dziecka; dobiera utwory muzyczne dla dzieci w poszczególnych grupach rozwojowych; śpiewa piosenki dziecięce i gra na wybranych instrumentach muzycznych; tworzy proste układy taneczne do muzyki z uwzględnieniem wieku, poziomu rozwoju i możliwości dzieci; prowadzi zabawy muzyczno-ruchowe z uwzględnieniem wieku, poziomu rozwoju i możliwości dzieci. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie opiekunka dziecięca powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne: pracownię wychowania dziecka, wyposażoną w: zabawki i pomoce dydaktyczne do stymulacji wszechstronnego rozwoju niemowlęcia oraz dziecka w 2., 3. i 4. roku życia; kąciki tematyczne, płyty CD z piosenkami i bajkami dla dzieci, flanelograf z elementami graficznymi, plansze i tablice dotyczące fonetyki, sprzęt i pomoce do przedstawień, teatrzyków dla dzieci, stanowisko z lustrem do ćwiczeń aparatu artykulacyjnego, narzędzia diagnozujące rozwój psychomotoryczny dziecka, biblioteczkę z literaturą dla dzieci, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową, czasopisma, albumy, filmy dydaktyczne dotyczące wychowania dziecka, psychologii, pedagogiki, defektologii, sprzęt audiowizualny, taki jak: telewizor, odtwarzacz DVD, odtwarzacz video, rzutnik pisma; ekran biały, komputer z pakietem programów biurowych, projektor multimedialny; pracownię pielęgnowania dziecka, wyposażoną w: łóżeczka dla noworodków i niemowląt, stoły do przewijania, fantomy noworodka i niemowlęcia, stolik zabiegowy, wagę lekarską, kącik do kąpieli, kącik do karmienia niemowlęcia, kącik higieniczny, instalację bieżącej wody, bieliznę pościelową, bieliznę dziecięcą, środki do pielęgnacji, środki antyseptyczne, sprzęt i przybory do: toalety i kąpieli niemowląt, pojenia i karmienia niemowląt, mierzenia temperatury, toalety jamy ustnej, likwidacji zmian skórnych, pomoce dydaktyczne do promowania zdrowia, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową, czasopisma, albumy i filmy dotyczące anatomii i fizjologii oraz pielęgnowania dziecka i schorzeń wieku dziecięcego; pracownię muzyczną, wyposażoną w: płytotekę z utworami dla dzieci, muzyką poważną i ludową, śpiewniki dziecięce, instrumenty muzyczne, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową i czasopisma dotyczące edukacji muzycznej; pracownię plastyczno-techniczną wyposażoną w: materiały, narzędzia i przybory do prac technicznych i plastycznych, maszynę do szycia, żelazko i deskę do prasowania, zgrzewarkę do folii, instalację ciepłej wody, szafy, tablice korkowe, stoły do pracy, biblioteczkę tematyczną wyposażoną w literaturę przedmiotową i czasopisma dotyczące edukacji plastycznej; pracownię pierwszej pomocy, wyposażoną w: fantomy osoby dorosłej, dziecka, niemowlęcia do resuscytacji krążeniowo-oddechowej, wyroby medyczne do: bandażowania, zakładania opatrunków, okładów, tamowania krwawień, unieruchamiania kończyn, środki do dezynfekcji ran, przyrządy do pomiaru temperatury i aparat do pomiaru ciśnienia, apteczkę pierwszej pomocy, filmy dydaktyczne dotyczące pierwszej pomocy. Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych oraz placówkach dziennej i całodobowej opieki nad dziećmi (żłobkach, przedszkolach, domach małego dziecka). Praktyka zawodowa powinna być zorganizowana w wymiarze 4 tygodni (160 godzin). Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego1) 2) Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru medyczno-społecznego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów 430 godz. Świadczenie usług opiekuńczych i wspomagających rozwój dziecka 950 godz. 1) W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując, z wyjątkiem szkoły policealnej dla dorosłych, minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. 2) Dla absolwentów liceum profilowanego o profilu socjalnym, podejmujących kształcenie w zawodzie na kwalifikacyjnym kursie zawodowym, przez okres 3 lat od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego wynosi 912 godzin dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie.